W dzisiejszych czasach problem otyłości wśród najmłodszych stale wzrasta. Niestety, jeśli już w dzieciństwie pojawi się nadwaga lub otyłość, to znacząco zwiększa się ryzyko otyłości w dorosłym życiu. Co więcej, dzieci te już we wczesnych latach zaczynają mieć z tego powodu problemy zdrowotne, takie jak cukrzyca typu 2 i nadciśnienie.
Do tej pory kojarzyły się nam one z chorobami ludzi dorosłych i starszych. Ponieważ otyłość dziecięca jest coraz poważniejszym problemem, naukowcy poszukują sposobów wczesnego identyfikowania dzieci zagrożonych otyłością. Wszystko po to, żeby rodzice mogli podjąć kroki, które pomogą im uniknąć przyszłego przyrostu masy ciała swoich pociech.
Duży apetyt - duże dziecko?
Opublikowane w Journal of the American Medical Association Pediatrics badanie wskazuje, że faktycznie istnieje związek między apetytem dziecka a ryzykiem przyszłego przybierania na wadze i otyłości. Badanie to przeprowadzono na parach bliźniąt w ciągu pierwszych osiemnastu miesięcy ich życia. Bliźnięta są idealnymi obiektami badań, ponieważ żyją i jedzą w tym samym środowisku. Eliminuje to wpływ różnych nawyków żywieniowych w rodzinach. Dzieciom zmierzono za pomocą serii kwestionariuszy dwie wartości: reaktywność sytości i reaktywność na pokarm.
Reakcja na jedzenie
Reakcja na jedzenie mówi o tym, jak szybko osoba, lub w tym przypadku dziecko, reaguje na sygnały pokarmowe, takie jak zapach i wygląd jedzenia. Niemowlęta o wysokim poziomie reakcji na jedzenie częściej zjadają coś, co znajduje się w pobliżu, na podstawie ich cech sensorycznych – wygląd lub zapach. I choć w tym wieku jeszcze nie zawsze karmi się czymś innym niż mleko, to i tak dziecko rozpoznaje i utożsamia pierś czy butelkę z jedzeniem. Reakcja sytości odnosi się do prawdopodobieństwa, że dziecko będzie kontynuowało jedzenie po pojawieniu się uczucia sytości.
Większość ludzi może identyfikować się z niską reakcją sytości w pewnym momencie. Na przykład zjadanie czegoś, podczas gdy nie jesteśmy głodni. Jak można się spodziewać, dzieci z wysoką reakcją na pokarm i niską na uczucie sytości mogą być bardziej podatne na przybieranie na wadze. Niemowlęta z wysoką reakcją na pokarm ważyły około 1,8 kg więcej niż ich bliźniaki po osiągnięciu wieku 6 miesięcy. To samo dotyczy odpowiedzi na uczucie sytości. Niemowlęta z niższym wynikiem sytości były o 1,8 kg cięższe niż ich bliźniaki z wyższym wynikiem sytości. Niska sytość i wysoka reaktywność na pokarm mogą być czynnikami ryzyka, które narażają dziecko na szybki przyrost masy ciała we wczesnym okresie jego życia.
Drugie badanie wykazało, że na niską reakcję sytości wydaje się mieć wpływ genetyka. Niektóre warianty genów wiążą się z trudnościami w najedzeniu się podczas spożywania posiłku. Naukowcy uważają, że takie informacje są przydatne, ponieważ pomagają rodzicom zidentyfikować dzieci zagrożone nadwagą lub otyłością w późniejszym okresie. Wiedząc, że niemowlę lub dziecko jest zagrożone otyłością, rodzice mogą kształtować sposób, w jaki dziecko reaguje na jedzenie, zmieniając otoczenie. Na przykład rodzic może przechowywać w domu w zasięgu wzroku tylko zdrowe produkty (oczywiście w sytuacji, gdy mamy nieco starsze dziecko, które ma już rozszerzoną dietę).
Mogą również kontrolować wielkość porcji na wczesnym etapie, zanim dziecko przyzwyczai się do spożywania dużych ilości jedzenia podczas posiłku lub spowolnić tempo jedzenia. Kształtowanie dobrych nawyków żywieniowych tak wcześnie, jak to możliwe, daje dziecku przewagę w okresie, gdy jest bardziej narażone na nadwagę lub otyłość.
Warunki spożywania posiłków
Rodzice, którzy chcą ochronić swoje dzieci przed nadwagą lub otyłością, mogą wprowadzić szereg ulepszeń do sposobu kontaktu dziecka z pokarmem i do otoczenia, w jakim spożywane są posiłki.
Co można zrobić?
- serwować posiłki na małych talerzach
- nie zmuszać dzieci do jedzenia, jeśli wydają się już "pełne"
- unikać rozpraszania ich przy posiłkach
- spożywać posiłki z dziećmi rodzinnie
- unikać sytuacji, w których przekąski są formą nagrody
- reagować podczas karmienia dziecka na sygnały, w których pokazuje, że jest już najedzone
Jako ciekawostkę warto dodać, że dłuższe karmienie dziecka piersią może zmniejszyć ryzyko przyszłej otyłości. Dzieci te wydają się lepiej reagować na sygnały sytości niż dzieci karmione butelką.
Podsumowanie
Otyłość dziecięca to złożony i dość duży problem. Na jego wpływ ma zarówno środowisko, jak i genetyka. Wspomniane badania pokazują, że już u maleńkich dzieci można wychwycić pewne cechy, takie jak reakcja na jedzenie, które mogą być wczesnymi wskaźnikami wyższego ryzyka nadwagi i otyłości w późniejszym wieku. Warto obserwować swoje maluchy już od pierwszych miesięcy życia.
